Kostenbesparing of de allerbeste zorg is geen duivels dilemma

Door Anne Wever, Jannick Bakker en Arjen Borgmeyer | 10 februari 2022
Operationele excellentie Wendbaar realiseren Perfecte klantbeleving

Soms lijkt het in de zorg alleen nog maar over geld te gaan. En specifieker: de mogelijkheden om geld te besparen. Aan de andere kant wordt goede zorg steeds belangrijker. Mensen worden steeds ouder en door innovatie in de medische wetenschap is er steeds meer mogelijk. Kiezen voor minder kosten of betere zorg wordt daarom vaak als een duivels dilemma gezien. Maar eigenlijk zijn dit twee kanten van dezelfde medaille.

Het gaat er namelijk om wat cliënten in de zorg en hun naasten verwachten en hoe een organisatie daar op passende wijze op inspeelt met beperkte financiële middelen. Het doel is om waarde te leveren, zowel voor de cliënt, alsook de organisatie en haar medewerkers: Value-Based Health Care. Of in het Nederlands: Waardegedreven Zorg (WGZ).

Maar hoe doe je dat? En hoe ga je om met de uitdagingen rond waardegedreven zorg? Daarover gaat dit artikel.

Keuzes maken moet

Het allerbelangrijkste bij waardegedreven zorg is keuzes maken. De sky is niet the limit en je kunt niet alles tegelijk. Daarbij staan kostenbesparingen en goede zorg zeker niet lijnrecht tegenover elkaar. Maak de keuzes integraal en niet vanuit één gezichtspunt. Bij waardegedreven zorg staan specialismen dus niet meer los van elkaar, maar werken ze samen op het gebied van zorginhoud, kwaliteit en kosten.

Ziekenhuis Santeon beschrijft in het boek “Waardegedreven zorg, droom of werkelijkheid” in het artikel ‘’Kwaliteit kost geld, wie biedt?’’ dat daarvoor een paradigmashift nodig is. De grootste verandering is de transitie van efficiënte, productiegerichte zorg (versterkt door marktwerking) naar meer patiëntgerichte zorg. Daaruit volgt waardegedreven zorg: de verhouding tussen de zorg voor de patiënt en de daarbij horende kosten wordt steeds gunstiger. Oftewel: krijgt meer waarde. Deze manier van werken moet het uitgangspunt worden in ons zorgsysteem.

Clientreis zorg

Wat is eigenlijk waardegedreven zorg?

De definitie van waardegedreven zorg is dus een verandering van denken en organiseren van zorg, waarbij waarde leveren voorop staat. Wat precies waarde is, kan verschillen tussen verschillende soorten zorgaanbieders, zoals ziekenhuizen en de gehandicapten- of ouderenzorg. Zelfs onderling kan dat nog verschillen.

Wel is waarde altijd de verhouding tussen waardevol voor de cliënt of patiënt, de organisatie en de medewerkers. Het gaat dus niet alleen om de perfecte klantbeleving, maar ook om operationele excellentie en wendbaar organiseren.

Waarde van zorg is altijd de verhouding tussen waardevol voor de cliënt of patiënt, de organisatie en de medewerkers.

De mens maakt het verschil

Omdat waarde voor elke organisatie anders kan zijn, is het belangrijk om samen te bepalen wat voor een organisatie waardevolle zorg is. Focus je vervolgens op de uitkomsten en maak je keuzes systematisch en op basis van criteria.

Wie bepaalt wat waardevolle zorg is? Dat zouden de mensen moeten zijn die het dichtst bij die zorg staan. In eerste instantie de patiënten zelf en hun familie. Dat laatste zeker wanneer de patiënt door ziekte of ouderdom minder goed in staat is om hun wensen kenbaar te maken. Minstens net zo belangrijk in het gesprek zijn de zorgprofessionals die de daadwerkelijke zorg leveren. Managers en directie zijn eerder faciliterend. Toch zijn ook mensen nodig die op een bedrijfskundige manier kijken naar waarde, zoals efficiëntie en wendbaarheid. We zeiden het al eerder: samenwerking op het gebied van zorginhoud, kwaliteit en kosten is het allerbelangrijkste.

Zorg grootouders door familie

Bottom-up is belangrijk

Zodra je weet wat binnen jouw organisatie waardevolle zorg is, is de vervolgvraag hoe je dat bereikt. Ook hier is een multidisciplinaire samenwerking belangrijk, omdat in de uitvoer zorginhoud, kwaliteit en kosten nog steeds samen komen. Het probleem is nog vaak dat het primaire proces zorg en de ondersteunende bedrijfsvoering in silo’s werken. Wanneer niet samen een waardestroom opgezet wordt, wordt het eerder een strijd dan verbinding. Pas als er waarde wordt gecreëerd door zorg aan de patiënt in combinatie met het inrichten van het proces, werkt het ook voor het personeel erg prettig.

Meer nieuws ontvangen over waardegedreven zorg en customer journeys?


Inschrijven voor de nieuwsbrief

 

Voor veel organisaties is dit een fundamentele verandering. Om dit voor elkaar te krijgen is een open en veilige cultuur van samenwerking een must. De professional is in de lead en niet het management. Binnen zo’n cultuur is het ook makkelijker om veel kennis en informatie te delen. Met elkaar, maar ook met andere organisaties. En daar kan iedereen alleen maar van leren.

Wanneer de organisatie steeds meer bottom-up in plaats van top-down bestuurd wordt, komt er steeds meer ruimte voor eigen regie en verantwoordelijkheid. Dit leidt weer tot meer betrokkenheid, zowel van professionals, alsook patiënten en hun familie, hun vrienden en omgeving.

Waardegedreven zorg Buttom-up voor meer regie verantwoordelijkheid zorg

Stop de doorgeslagen administratie

Eén van de punten die telkens terugkomt als het gaat om een veilige, bottom-up, maar ook efficiënte omgeving is de neiging log te zijn en alles willen vastleggen. Dit gaat ten koste van de zorg die je kan bieden, want je tijd en aandacht gaan in de administratie zitten en niet naar een patiënt.

Ook gaan processen vaak traag. Het komt geregeld voor dat een patiënt in de ouderenzorg een hulpmiddel nodig heeft, waarbij de ergotherapeut, de arts en de afdeling al akkoord is, maar het verderop in het proces stilvalt, bijvoorbeeld bij Inkoop. Natuurlijk zijn duidelijke processen zinvol, maar alleen als ze bijdragen aan het eindresultaat, niet als ze dat juist tegenwerken.

Duidelijke processen zijn zinvol maar alleen als ze bijdragen aan het eindresultaat!

Richt je op innovatie

Door waardegedreven werken wil je betere zorg leveren, tegen betere kosten, door tevreden medewerkers. Hier is meer efficiëntie voor nodig, die vaak geleverd kan worden door nieuwe technologie. Een belangrijk aspect van waardegedreven werken is dus innovatie.

Wanneer je investeert in zaken die het werk makkelijker en sneller maken, hou je meer tijd én geld over voor waardevolle zorg. Met automatisering maak je de zorg niet onpersoonlijker, integendeel. Door zo’n innovatie in te zetten kun je juist meer persoonlijke aandacht geven omdat simpele, maar vaak tijdrovende, handelingen uit handen worden genomen.

Het belangrijkste bij innovatie is creatief en out-of-the-box denken. Vaak moet je iets proberen om te zien of het werkt. Juist dit soort kleine wijzigingen leveren veel waarde, zeker als meerdere van dit soort voorbeelden gerealiseerd kunnen worden. Vanuit daar kun je continu verbeteren.

En laat techniek en data voor je werken

Voor kosten- en tijdbesparende oplossingen gebruik je de steeds beter wordende technische mogelijkheden. Een andere technische verbetering is alle data die tegenwoordig beschikbaar is. Daarmee heb je snel en makkelijk inzicht in je resultaten, waardoor je datagedreven kunt werken op basis van evidence based practice.

Zo wordt het steeds makkelijker om te sturen en keuzes te maken, zeker als je werkt met duidelijke indicatoren die je visualiseert op een dashboard. Je doel is om steeds verder te verbeteren, zowel om de zorg nog beter te maken, alsook om efficiënter te werken en de kosten te reduceren. Zo ben je zakelijk waar nodig, en kun je zachter zijn waar het kan.

Waardegedreven zorg visualiseren waarde

De patiënt van de toekomst is er vandaag al

De zorg staat nooit stil. Door nieuwe innovaties en ingrijpende maatschappelijke veranderingen pas je steeds je je werkwijze aan. Wat dacht je bijvoorbeeld van de huidige vraag naar crisisbedden? Of de vergrijzing in ons land, waarbij ouderen steeds langer thuis blijven wonen? Dat heeft invloed op ouderen- en thuiszorg, maar ook op ziekenhuizen en andere zorgverleners. Het is daarom belangrijk om de discussie over waardevolle zorg te blijven voeren.

Stimuleer kostenreductie

Steeds herhalen dat kosten gereduceerd moeten worden, werkt voor veel mensen alleen maar demotiverend. Maar zodra kostenreducerend gedrag wordt beloond, wordt het interessant en leuk. Zorg ervoor dat initiatieven die de waarde stimuleren beloond worden, en niet puur het reduceren van kosten.

Ook hier komt waardegedreven zorg terug, bijvoorbeeld door te betalen voor activiteiten die (aantoonbaar) waarde toevoegen. Betrek daarnaast de zorgverzekeraar, zodat ook daar de focus komt te liggen op waardevermeerdering en niet puur op kostenreductie.

Conclusie: cliëntreis in de zorg

Betere zorg en kostenreductie hoeven elkaar helemaal niet te bijten, zolang je je richt op het leveren van waarde. Om te weten wat waardevolle zorg is, moeten patiënten, hun familie en vrienden, maar ook zorgverleners zelf samen in gesprek. Dit is een continu en on-going proces. Een bottom-up methode is noodzakelijk om de ideeën om zorg te verbeteren, ook daadwerkelijk te realiseren. Alleen dan kun je de allerbeste balans vinden tussen goede zorg tegen acceptabele kosten.

Dit kan alleen in samenwerking met verschillende disciplines, zoals operationele efficiëntie. Als je in staat bent om de beste zorg te leveren binnen een efficiënte en wendbare organisatie is waardegedreven zorg de uitkomst. Mobilee heeft veel ervaring als strategisch- en implementatiepartner met customer journeys binnen de zorg.

Wil je meer informatie over onze aanpak, of sparren hoe deze aanpak specifiek bij jouw organisatie kan worden toegepast? Neem dan contact met ons op, we bespreken graag de mogelijkheden.

Benieuwd wat wij voor jouw organisatie kunnen betekenen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

Contacteer ons

 

*Dit artikel is tot stand gekomen na diverse gesprekken met zorg(deel)sectoren; verpleging, verzorging en thuiszorg (ouderenzorg), ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en gehandicaptenzorg. Wij bedanken deze partijen voor de verschillende inzichten en hun medewerking.

Meer over de consultants:


Anne Wever

Consultant

+31(0)30 7670350

    Jannick Bakker

    Consultant

    +31(0)30 767 0350

    Lees ook:


    Nieuws

    Cliëntreis in de zorg

    Door Anne Wever& Jaap van der Ende& Susan Boonman | 15 maart 2021