Leiderschap? Net zo makkelijk als ouderschap [Gastblog]

Door gastblogger Jeroen Stoter | 12 mei 2020
Gastblog


Mobilee ondersteunt zijn klanten al jaren met de transitie naar een meer wendbare organisatie. Het beoogde doel, en daarmee de focus van de transitie, liggen uiteraard bij elke organisatie ergens anders. Bijvoorbeeld de vernieuwing/innovatie van producten en diensten of het op grote schaal laten samenwerken van agile (IT) teams zodat synergie en meer snelheid ontstaat. Binnen elke transitie hebben wij nadrukkelijk oog van de menselijke/veranderkant. Deze speelt een cruciale rol om succesvol te zijn.

Jeroen Stoter is Agile transformatiemanager en Lead expert leiderschap en schrijft regelmatig over dit onderwerp. Daarom geven we dit keer geven we graag het woord aan Jeroen, die als gastblogger zijn zienswijze deelt op de vergelijking ‘ouderschap met leiderschap’.

 


 

Juist. Alsof ouderschap zo makkelijk is. Natuurlijk, je laat een baby toch ook niet direct zelf autorijden? Intuïtief weet je dat ouderschap vooral is het aanpassen van je opvoedaanpak aan de leeftijd van je kind. Een peuter heeft veiligheid nodig en kaders om te leren en te ontwikkelen. Als ze wat ouder worden, laat je ze veilig steeds meer los binnen bepaalde kaders. Zonder deze kaders blijven ze staan waar ze staan en blijft groei uit. Met teams werkt het net zo.

Vergelijking ouderschap vs leiderschap

Je zal als leider regelmatig merken dat jouw intuïtieve manier van leiding geven niet aan lijkt te slaan bij jouw team. Je merkt ergens dat het niet lekker loopt en kan daar niet echt de vinger op leggen. Waar gaat het mis? In dikke managementboeken lees je dat het meestal mis gaat bij jou, de leider. Dat je visie mist, te veel met de inhoud bezig bent, te veel delegeert of juist te weinig. Frustrerend.

Terwijl de oorzaak vaak veel simpeler is. Het team heeft simpelweg iets anders nodig dan wat jij biedt. Zodra je weet wat ze nodig hebben is het vrij simpel om je gedrag daarop aan te passen. Dus is de vraag; hoe weet je wat jouw team nodig heeft?

Laten we de vergelijking maken met de ontwikkelingspsychologie van kinderen, zoals gedaan wordt in de theorie van Systemisch werken. Teams ontwikkelen zich zoals kinderen zich ontwikkelen; in hele duidelijke fases. Intuïtief pas je als ouder je gedrag daarop aan. Want je laat een baby toch ook niet autorijden? Of een 4-jarige met € 100,- naar de stad gaan? Het geldt ook de andere kant op: je laat een tiener ook niet elke keer zijn keuzes verantwoorden of alles doen “omdat jij het zegt”

Leiderschap-is-net-ouderschap-kind-met-vieze-handen

Eigenaarschap in fases

De eerste fase van teamvorming is te vergelijken met de babyfase. Niet dat je teamleden baby’s zijn, maar ze hebben over het algemeen wel dezelfde behoeften als baby’s; veiligheid, duidelijkheid, bescherming en voeding. In deze fase focus je je als leider vooral op de relatie tussen jou en het individuele lid en voor de groep bied je vooral bescherming en veiligheid.

In de tweede fase, de peuter/kindfase, start je met experimenteren. Het ‘zelluf doen’ van kinderen mag meer ruimte krijgen en de behoefte aan samenwerking groeit. Als leider speel je hierop in door te stimuleren dat er meer in samen gewerkt wordt, maak je rollen heel duidelijk, start je met feedback geven en ontvangen en stimuleer je het team om zich uit te spreken. Het team is gevoelig voor sancties en reageert er tegelijkertijd positief op. Consequenties moeten helder zijn. Dat is heel anders dan bij de eerste fase waarin dit nog totaal geen zin heeft!

De derde fase, de puberfase, is de fase waarin je je begint terug te trekken als leider. Je bent niet meer van de inhoud, je waakt over het groepsproces en stuurt sterk op resultaten en op het behalen van de doelstellingen. Je hebt als rol het stimuleren van eigenaarschap en laat teamleden leren door fouten te maken. Experimenteren. De buitenwereld komt langzaam binnen, de blik richt zich steeds meer op buiten. Herkenbaar?

Tot slot de vierde fase, de volwassen fase. Als leider coach je het team en geef je richting. Focussen op de grote lijnen en het vormen van visie is in deze fase essentieel. Je laat het team zijn werk doen en je bent ‘slechts’ budgetverantwoordelijk en functioneel verantwoordelijk. Samen werken jullie vanuit je eigen specialisme aan het verhogen van klantwaarde.

Hoe doe je dat in de praktijk?

Het opschrijven is makkelijker dan de praktijk. Waarom kunnen we als ouders intuïtief wel wat we als leider moeilijk vinden? Situationeel leidinggeven kost de meeste managers veel energie. Je bent als manager misschien wel op deze plek gekomen vanwege andere kwaliteiten dan leiderschapskwaliteiten. Je aanpassen aan de wensen van individuen in het team vind je wellicht irritant. Loslaten van de controle op resultaten waarvoor je uiteindelijk verantwoordelijk bent, vind je misschien moeilijk. Dus blijf je directief sturen.

De vraag is simpelweg hoelang je de veters van je kind wilt blijft strikken. Hoe langer je dat blijft doen hoe minder snel je kind het zelf gaat doen. Logisch toch?

Hoe weet je in welke fase je team zit?

Je kan het zien en je kan het voelen. In onderstaande tabel een aantal gedragskenmerken waaraan je kunt herkennen in welke fase je team zit. Observeer en leer…. Kijk jij al op deze manier naar jouw teams en medewerkers?
Leiderschap-is-net-ouderschap-blog-Jeroen-Stoter-fases

Jouw leiderschap aanpassen

Nu je dit weet, wordt het belangrijk te weten wat jouw voorkeursstijl in leidinggeven is. Omdat je deze onbewust inzet terwijl die stijl wellicht niet aansluit bij de fase van jouw team. Weet jij jouw stijl?

  • Ben jij de dienende leider van een team in de babyfase? Wellicht mist het team dan veiligheid.
  • Is jouw voorkeursstijl meer command & control? De ontwikkeling van je team zal stagneren. Waarom pakken ze zelf niet op waar ze van zijn? Omdat jij er bovenop zit! Je zal missen dat er een zelforganiserend team ontstaat dat eigenaarschap vertoond, verantwoordelijkheid neem en maximaal klantgericht is. En nog erger, je zal keihard blijven werken… Frustrerend….. Om je een beeld te geven hieronder een aantal stijlen vanuit Graves.
    Leiderschap-is-net-ouderschap-blog-Jeroen-Stoter-Graves-stijlen

    Bron: SmartDynamics

Je hebt nu het stuur zelf in handen

Heb je als manager zicht op waar je teams staan? Herken je in welke fase ze zitten? Snap je welke invloed je zelf kan pakken om te bereiken wat je wilt? Wees kritisch naar jezelf, onderzoek eens waar je blinde vlek zit als leider. Laat je coachen vanuit de vraag ‘welk effect heb ik op mijn team?’ en pas vanuit de lessen die je opdoet, je eigen gedrag langzaam aan. Je zal versteld staan van het resultaat. Hou vol en geef het tijd!

Over Jeroen Stoter

Jeroen is momenteel werkzaam bij de NS als Agile enterprise coach en Lead expert leiderschap en heeft daarnaast zijn eigen bedrijf Adaptit. Ook heeft hij met Leadership Rebels twee kaartspellen uitgebracht die teams en managers helpen inzicht te krijgen in eigen kwaliteiten en die van het team. Zijn specialismes liggen bij verandermanagement, business consulting en programma management. De komende weken zal hij gastblogger zijn voor Mobilee en zijn kennis en ervaring als business consultant met lezers delen. Graag in contact komen met Jeroen. Bekijk zijn LinkedIn of stuur Jeroen Stoter een e-mail.

Lees ook:


Ontvang meer artikelen direct in je inbox:

Aanmelden